1-Para Kraliyet Ailesini DeÄŸiÅŸtiriyor…

 

AÄŸzımızı hayra açalım ama ölümlü dünya iÅŸte. O nedenle Kraliçe Elizabeth bir gün vefat ettiÄŸinde, Prens Charles sol profilden daha iyi fotoÄŸraf veriyordur umarız. Zira Sterlin hakkında pek bilinmeyen gerçeklerden biri de, Ä°ngiltere'de her kim tahta çıkarsa, bozuk para üzerindeki temsili, selefinin baktığı yönün tersine bakmak durumundadır. Tahtın ÅŸimdiki sahibi Kraliçe Elizabeth saÄŸa baktığına göre, tahtın bir sonraki sahibinin yüzünü sola dönmesi gerekli. 

 

 

2- Ä°ki adet 1 pound’un ağırlığı ile 1 adet 2 pound’un, 2 adet 5 pound ile de 1 adet 10 pound’un ağırlıkları aynı. 

 

3-1 Milyon Pound’luk Ve 100 Milyon Sterlinlik Banknotlar...

 

Dolaşımdaki en büyük kağıt para 50 sterlin olsa da, Ä°ngiltere Merkez Bankası’nın derinliklerinde az sayıda 1 Milyon pound’luk ve 100 milyon sterlin’lik “dev” bankotların bulunması bir diÄŸer ÅŸaşırtıcı gerçek. BBC’ye göre bu paralar, Ä°skoçya ve Kuzey Ä°rlanda’daki ticari bankalar tarafından tedavüle çıkarılan paraların deÄŸerini yansıtmak amacıyla bulunduruluyor. Ä°skoçya ve Kuzey Ä°rlanda bankalarının kendi formlarında para basabilmeleri için, eÅŸit miktarda paranın Sterlin karşılığını Ä°ngiltere Merkez Bankası’nda bulundurması gerekiyor.

 

4- ÇeyrekliÄŸin Tarihi...

 

1860 ve 1956 yılları arasında tedavülde kalan çeyreklik peni, bu süreçte 6 kral/kraliçe gördü.

 

5- Kalpazanların Sterlinle Sınavı...

 

Ä°ngiltere global dünyada yerini belirlemeye çalıştığı bu dönemde bazı ÅŸeylerde liderliÄŸi kaptırmamayı baÅŸardı. Merkez Bankası’nın raporuna göre dolaşımdaki 1 milyon banknot içerisinde 300 adet sahte banknot var, bu oran Dolar’da 1 milyonda yüz, Euro’da bir milyonda 50 iken Ä°sviçre Frangı’nda 1 milyonda 10.

 

6- Nazi’lerin Ä°lginç TaktiÄŸi...

 

Ä°kinci Dünya Savaşı sırasında Sterlin’i deÄŸersizleÅŸtirerek Ä°ngiliz ekonomisini çökertmeye çalışan Nazi Almanya’sı bu amaçla büyük miktarlarda sahte para basmıştır. 1945 yılında Ä°ngiliz parasında yaÅŸanan deÄŸer kaybının yaklaşık yüzde 12’lik kısmı, Nazilerin bu politikasının sonucuydu. Ä°ngilizler, dolaşımdaki büyük banknotları piyasadan kaldırıp, taklit etmesi daha zor ve uÄŸraÅŸtırıcı olan demir paralara yönelerek sorunu aÅŸmaya çalıştılar.

 

 

 

7-  BeÅŸ Sterlin’e Dayanıklılık Testi...

 

Yok edilemezliÄŸi ile nam salan 5 Sterlin’lik banknotun teste sokuluÅŸunu gösteren bu kısa video, izleyicilere Ä°ngiliz Sterlini’nin direnci hakkında bilgi vermekte. Ä°zlemek için tıklayınız...

8- Sterlin’i Yakmak Yasadışı DeÄŸil...

 

Ä°ngiliz parası hakkında az bilinen bir diÄŸer gerçek ise Sterlin’i yakmanın parayı imha ettiÄŸiniz müddetçe illegal olmaması. K Vakfı 1994 yılında 1 milyon pound’u yaktıkları eylemlerinin ardından hiçbir cezaya çarptırılmadı. Åžaşırtıcı olan ise, yasalarda yer alan Sterlin’i tahrifin yükümlülüklerine uygun olarak, paranın taşınması sırasında paraya verilen zarar sebebi ile, K Vakfı’nın 9500 Sterlin’lik cezaya çarptırılmış olması.

 

 

 

9- Altın Madeni Paralar 1. Dünya Savaşı Ä°le Beraber Tedavülden Kalktı...

 

1914 yılından önce, 1 Sterlin deÄŸerindeki altın madeni paralar Ä°ngiltere’de dolaşımdaydı. Fakat savaşın patlak vermesi ile beraber hükümetin dış borcu ödeme, savaÅŸ masraflarını fonlama ve Merkez Bankası’nın rezervlerini saÄŸlamlaÅŸtırma amacıyla halka yaptığı çaÄŸrı anlam buldu ve altın madeni paralar piyasalardan çekilmiÅŸ oldu.

 

8 Kasım 2016’da yapılacak baÅŸkanlık seçimi beklenirken Fed’in tutumu yatırımcılar ve uzmanların yakın takibinde.

Yatırımcılar Fed’in bu sene içinde vereceÄŸi kararları beklerken Fed BaÅŸkanı Janet Yellen veriye baÄŸlı olmakla birlikte 2016 bitmeden bir faiz artırımına gitmekten yana. Piyasalar bu durumu güvercin kılıklı ÅŸahin olarak tanımlıyor. Peki güvercin ve ÅŸahinin piyasalar için anlamı ne? Åžahin bekleme ve ÅŸahin ton yatırımcı için ne ifade etmeli?

ÅžAHÄ°N NEDÄ°R? GÜVERCÄ°N NEDÄ°R?

Diplomaside de çok sık karşılaÅŸtığımız ÅŸahin deyimi son dönemlerde finans piyasalarında güvercinle beraber çok sık kullanılıyor. Åžahin kelimesi konuÅŸma dilinde agresif ve saldırgan anlamlarını çaÄŸrıştırmakla beraber finans jargonunda da aynı anlamda kullanılmaktadır.

Günümüz kullanımına paralel olarak tarihte ilk kez ÅŸahin kullanımı 19.yüzyılda Ä°ngilizlere karşı savaÅŸa girilmesini savunan Amerikan Kongre üyelerini tanımlayan bir ifade olurken güvercin ise savaÅŸtan kaçıp diplomatik çözüm arayanların lakabıydı.

Bugün finans piyasalarında ise sıkı para politikalarını savunanlara ÅŸahin, gevÅŸek para politikalarını savunanlara ise güvercin denilmektedir.

Birer örnekle açıklayalım:

ÅžAHÄ°N NASIL DÜÅžÜNÜR?

FOMC’de 2016 yılına baktığımızda ÅŸahin üyeler arasında ilk sıralarda Kansas City Fed BaÅŸkanı Esther George yer almaktadır. Faiz oranlarının artırımını isteyen George fiyat balonlarından endiÅŸe ederek faizin arttırılması gerektiÄŸini savunur. George’un düÅŸüncesine göre yüksek faizler borçlanma cazibesini düÅŸürecek ve bu da kredi talebini azaltarak spekülatif getiri arayan fonların büyüklüÄŸüne yansıyacaktır.

GÜVERCÄ°N NASIL DÜÅžÜNÜR?

Fed Yönetim Kurulu Üyesi Lael Brainard ise güvercin üyelerdendir. Brainardi ekonomik aktivitede beklenmedik zayıflık risklerini sürpriz güçlenmeye nazaran çok daha yüksek görüyor. Ve Fed’i ihtiyatlı olmaya çağırıyor.

Son istihdam verisi ardından ÅŸahin cephede yer alan Fed BaÅŸkan Yardımcısı Fischer, beklenti altında gelen veriyi güçlü deÄŸerlendirerek  ABD  ekonomisinin tam istihdam yolunda ilerlediÄŸini belirtiyordu. Brainard ise istihdam piyasası güçlü olsa da enflasyonist baskıların azlığına atıfta bulunuyor.

ÅžAHÄ°N ve GÜVERCÄ°N’Ä°N FARKI NEDÄ°R?

Ä°ÅŸte, ÅŸahin ve güvercin görüÅŸün arasındaki fark da tam olarak bu noktada saklı.

Åžahin bir üye bir verinin güçlü tarafını deÄŸerlendirerek sıkı politikayı savunurken, güvercin üye zayıf tarafları deÄŸerlendirerek gevÅŸek politikayı savunuyor. Bu fark en açık olarak son dönemlerde görüÅŸlerini deÄŸiÅŸtiren St. Louis Fed BaÅŸkanı James Bullard ile Boston Fed BaÅŸkanı Eric Rosengren’in ifadelerinde görülüyor. Åžahinken güvercine dönen Bullard, aynı verileri daha ılımlı deÄŸerlendirmeye baÅŸlarken, tam tersi olarak güvercinken ÅŸahine dönen Rosengren ise daha güçlü deÄŸerlendirmelerde bulunuyor.

Fed aynı zamanda bu görüÅŸleri piyasayla iletiÅŸimini ÅŸekillendirmek açısından da kullanıyor.

Faizlerin artıp artmayacağı ise FOMC’de hangi cephenin baskın çıkacağına baÄŸlı:

Güvercin mi? Åžahin mi? Piyasaların kaderi bu iki sorunun yanıtında saklı.

23.02.2023 tarihli Uluslararası Endeks Raporumuza aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.

 

https://www.ikonmenkul.com.tr/assets/documents/GÜNLÜK ULUSLARASI ENDEKS RAPORU 23 ÅžUBAT 2023.pdf

*Türkiye’de bugün takip ettiÄŸimiz 4.çeyreÄŸe iliÅŸkin GSYÄ°H, çeyreklik bazda %0.9 yıllık bazda %3.5 büyüdü. Bir önceki çeyrekte ekonomi çeyreklik bazda %0.1 küçülmüÅŸ, yıllık bazda da %3.9 büyümüÅŸtü. 2022’de dolar bazında GSYÄ°H 905 milyar 501 milyon dolar olurken, kiÅŸi başı GSYÄ°H ise 10 bin 655 dolar oldu.

*Ä°sviçre’de 4.çeyreÄŸe ait açıklanan GSYÄ°H beklentilerin altında kalarak çeyreklik bazda deÄŸiÅŸim göstermeyerek %0.0 düzeyinde gelirken, yıllık bazda büyüme göstererek %0.8 düzeyinde geldi. Büyümenin çeyreklik bazda %0.1, yıllık bazda %1.0 seviyesinde gerçekleÅŸmesi bekleniyordu.

*Bugün 4.çeyreÄŸe iliÅŸkin GSYÄ°H verisi açıklanan bir diÄŸer ülke Kanada oldu. Kanada GSYÄ°H 4.çeyrekte çeyreklik ve yıllık bazda deÄŸiÅŸim göstermedi ve %0.0 düzeyinde geldi. Bir önceki çeyrekte ekonomi sırasıyla %0.6 ve %2.3 büyüme göstermiÅŸti.

*ABD’de tarafında ise Ocak ayına iliÅŸkin Ticaret Dengesini takip ettik. Ticaret Dengesi 91,50 milyar dolar açık verdi. Bir önceki ay Ticaret Açığı 89,67 milyar dolar olmuÅŸtu. Veriler sonrası ABD 10 yıllık tahvil faizi yükselerek %3.959 düzeyine çıktı.

Günün Ajandası;
17:45 ABD Chicago PMI Endeksi
18:00 ABD Tüketici Güven Endeksi

Ekonomi haber manÅŸetlerinde sıklıkla karşılaÅŸtığımız ancak çoÄŸunlukla ne ifade ettiÄŸi açıklanmayan M3 para arzı arttı, azaldı haberleri ne ifade eder?

Piyasa etkisi nötr olsa da bu veri göz ardı edildiÄŸi kadar önemsiz deÄŸil:

M0, M1, M2, M3 koduyla gösterilen bu veri para arzını gösteriyor.

Para arzı 0
Para arzı 1
Para arzı 2
Para arzı 3

Para arzı da en basit tanımla ÅŸu: Bir ekonomide mevcut toplam parasal varlıkların büyüklüÄŸü.

Bu da 4 ayrı sınıfta ölçülüyor.

Ekonomideki parasal varlıklar ise şunlar:
1-      TCMB tarafından dolaşıma çıkarılmış banknotlar
2-      Darpahen tarafından dolaşıma çıkarılmış madeni paralar
3-      Bankaların kasalarında bulunan nakit para
4-      TL ve yabancı para cinsinden  vadesiz mevduat
5-      TL ve yabancı para cinsinden vadeli mevduat
6-      Repo
7-      Para piyasası fonları: Bankaların oluÅŸturduÄŸu “yatırım fonları”
8-      Bankaların ihraç ettiÄŸi menkul kıymetler: 2 yıla kadar vadeli bankaların tahvilleri ve bonolar

Para arzı sınıfları da bu 8 parasal varlığın büyüklüklerine dayalı. Rakamlar en dar kapsamdan en geniÅŸ kapsama doÄŸru sıralı:

Para arzı 0 M0 nedir?

M0: Sadece dolaşımdaki banknot ve madeni paraların toplamından bankaların kasalarında bulunan nakit paranın farkı.

Para arzı 1 M1 nedir?

M1: M0’ın üzerine TL ve yabancı para cinsinden  vadesiz mevduat

Para arzı 2 M2 nedir?

M2: M1’in üzerine TL ve yabancı para cinsinden vadeli mevduat

Para arzı 3 M3 nedir?

M3: M2’nin üzerine repo ve para piyasası fonları ile bankaların ihraç ettiÄŸi menkul kıymetlerin toplamı.

Para arzı neden önemli?

Sadece bir gösterge deÄŸil. Para arzı ile GSYH hesaplanabiliyor.

Irwing Fisher’ın Fisher Denklemi ile para arzı üzerinden GSYH hesaplaması yapılabiliyor.

Oldukça basit:

MV = PT = GSYH
M= Para arzı
V= Velocity
P = Ortalama fiyatlar
T = Üretilen malların fiziki miktarı

Detayları yazı dizimizin bir sonraki bölümünde bulabilirsiniz.

*Haftanın son iÅŸlem gününde Avrupa Merkez Bankası BaÅŸkanı Lagarde’ın açıklamalarıyla merhaba diyeceÄŸiz. TSÄ° 13.30’da yapacağı konuÅŸma, katılacağı yerin konusu gereÄŸi ekonomi veya para politikası görünümü yorumlayacak bir ÅŸekilde olmayabilir. Ancak yine de haber akışlarını göz ucuyla izleyeceÄŸiz. Lagarde ÅŸahin tonuyla bu ara popüler bir merkez bankası baÅŸkanı olarak karşımıza çıkıyor.

*Gün içinde odak noktamız ise ABD’de 16.30’da açıklanacak PCE Fiyat Endeksi verisi olacak. . Çekirdek PCE enflasyonunun yıllık bazda %4,7'den %4,4'e düÅŸmesi FED için iyi bir iÅŸaret olacak. Bununla birlikte, aylık olarak, %0,2'den %0,3’e yükseleceÄŸi tahmin ediliyor. Veri piyasalarda oynaklık yaratabilir.

-Önümüzdeki hafta 1 Åžubat’da FED ve 2 Åžubat tarihinde de Avrupa Merkez Bankası kararlarını takip edeceÄŸiz.

ABD Doları geçtiÄŸimiz gün ABD büyüme verisi ile birlikte bir miktar deÄŸer kazandı ve ABD 10 yıllık tahvil faizi yeniden %3.5’da. Ancak son zamanlarda yaÅŸanan düÅŸüÅŸ sonrası bu tepki akışı deÄŸiÅŸtirmiyor. ABD borsaları tarafında ise pozitif görüntü varlığını koruyor.

*Japonya BaÅŸbakanı Kishida, çok konuÅŸulan Japonya Merkez Bankası’nın Aralık toplantısında yaptığı hamle hakkında konuÅŸtu ve bunun parasal gevÅŸeme etkilerinin daha da arttırılmasına yönelik olduÄŸunu söyledi. Bunun sadece ince bir operasyonel ayar olduÄŸunu belirtti.

Ancak unutulmamalıdır ki,Japonya'da enflasyonun yükselme ÅŸekli göz önüne alındığında, piyasalardaki birçok kiÅŸi bunu Japonya Merkez Bankası'nın ultra gevÅŸek politikasını geri çevirmeye yönelik küçük bir ilk adım olarak gördü.

Asya seansında Japonya’dan açıklanan Tokyo enflasyonuna baktığımızda, Çekirdek Enflasyon yıllık %4.3’e yükselirken, manÅŸet enflasyon da %4.4’e yükseldi

1."Frank" adı Latince'den gelmektedir: "Francorum rex". Bu kelimeler, Frank Kralı anlamına gelir ve eski Fransız sikkelerine kazınmış olarak bulunmuştur.

 

2. Para birimi kodu “Confoederatio Helvetica Franc'ın kısaltmasından oluÅŸan “CHF”dir.

 

3. Ä°sviçre Frangı ayrıca Stutz, Stei, Amiese, Frankler, Liber olarak da adlandırılır. 

 

4.Ä°sviçre Frangı türünden mevduat hesaplarına, 2014’den bu yana eksi faiz verilmektedir. Ä°sviçre Merkez Bankasının (SNB) ÅŸuanki politika faizi -%0.75’dir.

 

5.Ä°sviçre Frangı sadece Ä°sviçre resmi para birimi deÄŸildir. Aynı zamanda LihtenÅŸtayn’da, Ä°talya’da Campiona d’ıtalia olarak adlandırılan bir yerleÅŸim yerinde ve Almanya’da Bussingen kasabasında da resmi para birimi olarak kullanılır.

 

6. ABD Doları, Euro, Japon Yeni ve Ä°ngiliz Poundu’ndan sonra, Ä°sviçre Frangı Dünya’da en fazla rezerv olarak tutulan para birimidir.

 

7. AlışveriÅŸlerde genelde nakit ödemelerde kabul edilmese de 1000 franklık banknot dolaşımın % 60'ından fazlasıyla en çok dolaÅŸan banknottur. GörünüÅŸe göre, banknotlar çoÄŸunlukla para biriktirmek için veya deÄŸer koruma aracı olarak kullanılıyor.

 

8. Ä°sviçre Frangı, dalgalanma, belirsizlik ve kriz zamanlarında  Altın gibi güvenli bir sığınak olarak görülüyor. Bunun temel nedenlerinden birisi birçok yatırımcının döviz kuru riskine karşı hedge olarak altını seçmesinin aynı nedenidir.

 

9. Ä°sviçre Frangı sadece güvenli bir liman deÄŸil, aynı zamanda banknotlar da çok güvenli. Ä°sviçre banknotlarının sahte taklitlere konu olma olasılığı Euro, ABD doları ve Ä°ngiliz sterlini banknotlarına göre daha düÅŸüktür.

 

10. Ä°sviçre frangı, Euro’ya geçiÅŸten sonra Avrupa'da kullanılan tek ve son Frank para birimidir.

ABD’de yarın 16:30’da istihdam verileri açıklanacak. FED’in yakından takip ettiÄŸi Tarım Dışı Ä°stihdamın 400 bin artış göstermesi tahmin ediliyor. Aynı anda takip edeceÄŸimiz diÄŸer önemli verilerden Ä°ÅŸsizlik Oranının %4.2’den %4.1 düÅŸmesi beklenirken, Ortalama Saatlik Kazançların aylık %0.4 artış göstermesi bekleniyor.

Günlerdir beklenen aralık ayı FED tutanakları açıklandı. Bu toplantının FED2in 2016 yılında faiz artırdığı tek toplantının tutanakları olması, 2017 yılını ve Trump yönetimini iÅŸaret ediyor olması sebebiyle ayrı bir öneme sahip olduÄŸunu daha önce de belirtmiÅŸtik. Tutanaklarda yer alan alt baÅŸlıklara ilgili linkten ulaÅŸabilirsiniz:

http://ikon.news/haber/detay/869551

Bay Trump:

FED tutanaklarında ilk göze çarpan detay ABD yeni baÅŸkanı Trump’ın politikalarının “belirsizliÄŸi” üzerinde durulması oldu. FED’in odaklandığı konu, Trump yönetiminin vadettiÄŸi vergi kesintisi, altyapı yatırımları, düzenlemeler ve mali teÅŸvikleri uygulaması durumunda büyüme ve enflasyon alanlarında yukarı yönlü baskının oluÅŸabileceÄŸine vurgu yapıldı. Trump’ın bu yaklaşımının ayrıca mali ve parasal politikaların bir anlamda karşı karşıya gelmesi olarak yorumlanabileceÄŸine dikkat çekildi. Buna raÄŸmen Trump politikalarının zamanlaması ve ölçeÄŸi konularındaki belirsizlik sebebiyle, FED’in faiz artırımı konusunda bir karar vermesi için çok erken olduÄŸu belirtildi.

Faiz zamanlaması:

Tutanaklarda bir sonraki faiz artırımına vurgu yapılmazken, genel olarak Trump kaynaklı bekle-gör politikasının benimseneceÄŸini anladığımız FED politika yapıcılarının çoÄŸunluÄŸunun genel görüÅŸünün beklenenden hızlı bir faiz artışı ortamı oluÅŸabileceÄŸi olduÄŸunu gördük. Bu durumda Trump’ın güçlü geniÅŸleyici politikası ana etmen olarak altı çiziliyor. Ayrıca güçlenen dolar riskine deÄŸiniliyor. Bu belirsizlik ortamının kamuoyuna beklenen faiz artırımı yol haritası çıkarılmasını daha zorlu hale getiriyor.

*Türkiye’de bugün açıklanan Åžubat ayına iliÅŸkin Tüketici Fiyat Endeksi beklentilerin altında artarak aylık %3.15, yıllık %55.18 düzeyinde geldi. TÜFE’nin sırasıyla %3.35 ve %55.50 artması bekleniyordu. TÜFE Ocak ayında aylık %6.65, yıllık %57.68 artış göstermiÅŸti. Åžubat ayına iliÅŸkin Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ise aylık %1.56 artarken, yıllık %84.46’dan %76.61’e geriledi.

*Bugün Euro Bölgesi’nde ve Almanya’da takip ettiÄŸimiz Åžubat ayına iliÅŸkin Hizmet PMI verileri beklenti altında kalsa da bir önceki aya göre büyüme gösterdi. Hizmet PMI Euro Bölgesinde 50.8’den 52.7’ye, Almanya’da 50.7’den 50.9’a yükseldi. Euro Bölgesinde açıklanan bir diÄŸer önemli veri olan Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) de beklenti altında kaldı ve aylık %2.8 azalış, yıllık %15.0 artış gösterdi. Ä°ngiltere tarafında takip ettiÄŸimiz Hizmet PMI ise 48.7’den 53.5’e hızlı bir büyüme gerçekleÅŸtirdi.

Günün Ajandası;
17:45 ABD Hizmet PMI
18:00 ABD ISM Hizmet PMI
19:45 ABD FOMC Üyesi Bostic’in KonuÅŸması
23:00 FOMC Üyesi Bowman’ın KonuÅŸması